Προσθήκη στα αγαπημένα
Στη δίνη των χαμένων βεβαιοτήτων, δεν επιτρέπονται περιθώρια αμφιβολίας. Όσο οι δυνάμεις του εξω-ευρωπαϊκού αντι-δημοκρατικού κόσμου ενισχύονται και το κοινωνικοοικονομικό παράδειγμα της ακραίας εκδοχής της αγοράς θεμελιώνεται ενδοκοινοτικά, ένας κατεξοχήν τόπος δημοκρατικής κοινωνικής οργάνωσης, ο ευρωπαϊκός, συρρικνώνεται. Η επέκταση της δημοκρατίας από την πολιτική στην οικονομία, "ένα ατελές πρόγραμμα που ο φασισμός κατήργησε πλήρως", όπως επισημαίνει ο Polanyi, συνεχίζει να αναστέλλεται.
Όχι πολύ πριν από την πανδημική κρίση και την εισβολή στην Ουκρανία, η νοηματοδότηση της κρίσης στη ζώνη του κοινού νομίσματος και η διαχείρισή της φαίνεται να δέσμευσαν τη διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης σε μια συγκεκριμένη τροχιά εξέλιξης, υπαγορεύοντας έναν συγκεκριμένο τρόπο κοινωνικής οργάνωσης. Η δέσμευση αυτή, τόσο αισθητή στην Ελλάδα, αποτελεί το αντικείμενο αυτής της μονογραφίας. Πέρα από το πλαίσιο μιας συγκυριακής κρίσης της παγκόσμιας οικονομίας, πέρα από το πλαίσιο των γνωστών διαχρονικών ατελειών του ενωσιακού οικοδομήματος ή των διαχρονικών παθογενειών της χώρας μας, ο μηχανισμός αυτής της δέσμευσης, η μορφή, η ένταση και οι συνέπειές της, οι σχετικές αντιστάσεις και οι προοπτικές που πλέον δρομολογεί, εντοπίζονται, αναδεικνύονται και ερμηνεύονται σε έντεκα κεφάλαια.
Η μελέτη υπακούει σε έναν απαράβατο όρο. Δεν εναντιώνεται κατ' αρχήν στις φιλοσοφικές αρχές, τις ιδέες και τις πρακτικές του νεοφιλελευθερισμού. Αντιθέτως, επιστρατεύει το δικό του λεξιλόγιο. Και με τον τρόπο αυτό παρατηρεί ex-post την επικράτηση ενός κοινωνικοοικονομικού παραδείγματος και την εκ νέου εναπόθεση βεβαιοτήτων και προσδοκιών σε αυτό. Και συμπεραίνει πως, αντίθετα από οποιαδήποτε υπόσχεσή του για υποτιθέμενη ευμάρεια, το συγκεκριμένο κοινωνικοοικονομικό παράδειγμα, ως ένα "ισχυρό πλέγμα εννοιολογικών, θεωρητικών, πειραματικών, μεθοδολογικών [...] ακόμη και "σχεδόν μεταφυσικών" παραδοχών" (Kuhn, 1970, σελ. 41-42), δεν προωθεί την οικονομική ανάπτυξη για την κοινωνία, δεν λειτουργεί και αρθρώνεται, όχι στην υποχώρηση ή την απουσία του πολιτικού, αλλά γύρω από έναν ιδιότυπο μετασχηματισμό του.
Προλεγόμενα
Εισαγωγή: Προβληματική και αντικείμενο της έρευνας
ΟΙ ΔΥΟ ΚΥΡΙΑΡΧΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΥΦΕΣΗΣ: ΜΙΑ ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΗ, ΜΑ ΑΝΑΠΟΦΕΥΚΤΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ
Η οικονομική ύφεση ως καταλύτης αλλαγής του δημόσιου λόγου για το ενωσιακό εγχείρημα
Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Νομισματική Ένωση ως κρισιακό περιβάλλον
Το προβάδισμα της τεχνοκρατικής προσέγγισης
Η ανάδυση της αμφισβήτησης της αυθεντίας της οικονομικής σκέψης και η καθυστερημένη ολιστική κριτική προσέγγιση της οικονομικής ύφεσης
Η Γερμανία ως ηγέτιδα δύναμη
ΤΟ ΚΥΡΙΑΡΧΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ
Η βλάβη της ευρωπαϊκής οικονομίας κατά την οικονομική κρίση
Η γοητεία του μεγέθους της ανταγωνιστικότητας: Συνδέοντας τις δύο κυρίαρχες κατηγορίες ζήτησης με τον πόλο της εργασίας
Η γοητεία του μεγέθους της ανταγωνιστικότητας: Ο πόλος της εργασίας
Στο πεδίο της ανισότητας
Ο δημόσιος τομέας
Συμπεράσματα
Untern Strich. Στη δίνη των χαμένων βεβαιοτήτων
Βιβλιογραφικές αναφορές
Ευρετήριο ονομάτων
Ευρετήριο όρων
Περιγραφή
Στη δίνη των χαμένων βεβαιοτήτων, δεν επιτρέπονται περιθώρια αμφιβολίας. Όσο οι δυνάμεις του εξω-ευρωπαϊκού αντι-δημοκρατικού κόσμου ενισχύονται και το κοινωνικοοικονομικό παράδειγμα της ακραίας εκδοχής της αγοράς θεμελιώνεται ενδοκοινοτικά, ένας κατεξοχήν τόπος δημοκρατικής κοινωνικής οργάνωσης, ο ευρωπαϊκός, συρρικνώνεται. Η επέκταση της δημοκρατίας από την πολιτική στην οικονομία, "ένα ατελές πρόγραμμα που ο φασισμός κατήργησε πλήρως", όπως επισημαίνει ο Polanyi, συνεχίζει να αναστέλλεται.
Όχι πολύ πριν από την πανδημική κρίση και την εισβολή στην Ουκρανία, η νοηματοδότηση της κρίσης στη ζώνη του κοινού νομίσματος και η διαχείρισή της φαίνεται να δέσμευσαν τη διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης σε μια συγκεκριμένη τροχιά εξέλιξης, υπαγορεύοντας έναν συγκεκριμένο τρόπο κοινωνικής οργάνωσης. Η δέσμευση αυτή, τόσο αισθητή στην Ελλάδα, αποτελεί το αντικείμενο αυτής της μονογραφίας. Πέρα από το πλαίσιο μιας συγκυριακής κρίσης της παγκόσμιας οικονομίας, πέρα από το πλαίσιο των γνωστών διαχρονικών ατελειών του ενωσιακού οικοδομήματος ή των διαχρονικών παθογενειών της χώρας μας, ο μηχανισμός αυτής της δέσμευσης, η μορφή, η ένταση και οι συνέπειές της, οι σχετικές αντιστάσεις και οι προοπτικές που πλέον δρομολογεί, εντοπίζονται, αναδεικνύονται και ερμηνεύονται σε έντεκα κεφάλαια.
Η μελέτη υπακούει σε έναν απαράβατο όρο. Δεν εναντιώνεται κατ' αρχήν στις φιλοσοφικές αρχές, τις ιδέες και τις πρακτικές του νεοφιλελευθερισμού. Αντιθέτως, επιστρατεύει το δικό του λεξιλόγιο. Και με τον τρόπο αυτό παρατηρεί ex-post την επικράτηση ενός κοινωνικοοικονομικού παραδείγματος και την εκ νέου εναπόθεση βεβαιοτήτων και προσδοκιών σε αυτό. Και συμπεραίνει πως, αντίθετα από οποιαδήποτε υπόσχεσή του για υποτιθέμενη ευμάρεια, το συγκεκριμένο κοινωνικοοικονομικό παράδειγμα, ως ένα "ισχυρό πλέγμα εννοιολογικών, θεωρητικών, πειραματικών, μεθοδολογικών [...] ακόμη και "σχεδόν μεταφυσικών" παραδοχών" (Kuhn, 1970, σελ. 41-42), δεν προωθεί την οικονομική ανάπτυξη για την κοινωνία, δεν λειτουργεί και αρθρώνεται, όχι στην υποχώρηση ή την απουσία του πολιτικού, αλλά γύρω από έναν ιδιότυπο μετασχηματισμό του.
